مراتبِ امر به معروف و نهی از منکر

موضع‌گیری قلبی‌
موضع‌گیری قلبی بخشی مهم از دینداری انسان را تشکیل می‌دهد و حب و بغض در راه خدا از مهم‌ترین مسائل اصولی اسلام می‌باشد و داراي مراتبي است.
پیامبر اکرم‌ صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: بهترین اعمال حب و بغض در راه خداست.
امام صادق‌علیه السلام فرموده است : در عزت مؤمن کافی است که چون عمل زشتی را ببیند، خدا از ناخشنودی قلب او آگاه گردد
مرتبه اول
اظهار تنفر قلبی‌
مرتبه اول آن است که با شخص معصیت کار طوری عمل شود که بفهمد برای گناه اوست که این گونه با وی رفتار شده است، مثل این‌که از او روبرگرداند، یا با چهره عبوس ملاقات کند، یا ترک مراوده نماید و از او اعراض کند تا معصیت را ترک گوید.

مرتبه دوم
امر و نهی زبانی‌
اگر بداند هدف (انجام واجب یا ترک گناه) با شیوه‌های مرتبه اول حاصل نمی‌شود، واجب است در صورت تأثیر به شیوه‌های مرتبه دوم عمل نماید.
شیوه‌های امر و نهی زبانی‌-امر و نهی ساده‌-امر و نهی حکیمانه‌-امر و نهی صریح و کنایی‌-امر و نهی توضیحی‌-امر و نهی تشویقی‌-امر و نهی آرام و تند-امر و نهی مذمتی‌-امر و نهی تهدیدی‌-امر و نهی جمعی‌
مرتبه سوم
امر و نهی عملی‌
اگر مرتبه اول و دوم با همه مراحلی که دارند در انجام واجب و ترک گناه مؤثر نباشند باید مرتبه سوم امر و نهی دینی که جلوگیری عملی از گناه است صورت گیرد.
گناه افراد ریشه در جهل، غفلت، ضعف ایمان یا هوای نفس آنها دارد و امر و نهی زبانی توان آن را دارد که جهل را زدوده و غفلت را برطرف سازد.
اما اگر ریشه معصیت، ضعف ایمان یا هوای نفس باشد، درصد تأثیر امرونهی زبانی ناچیز خواهد بود، به‌ویژه اگر جهل و هوای نفس و ضعف ایمان در هم آمیخته باشد. در مورد چنین کسانی به مرتبه سوم امر و نهی که اعمال قدرت است عمل خواهد شد

حافظان حریم (امر به معروف در عصر ما)/ تألیف محمد‌رضا اکبری.

www.cnn.com