نقش امر به معروف و نهی از منکر ‌

 حرکت در مسیر هدایت از دو راه امکان‌پذیر است:
الف) در اثر رشد معنوی و یا توجه به انگیزه‌های درونی: انسانهایی که در جهت تقویت نیروی ایمان تلاش کرده‌اند و در صحنه «جهاد اکبر» به موفقیت و پیروزی دست یافته‌اند،بسرعت به سوی رفتار شایسته جذب می شوند و همان عامل درونی، آنها را از بدیها بازمی‌دارد:
انَّ الصَّلوةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ (عنکبوت، آیه 45).
ب) در اثر هدایت و ارشادهای بیرونی: بدیهی است که افراد جامعه را نمی توان به حال خود واگذاشت و نیز نمی توان به این حد بسنده کرد که هر کس خود را اصلاح کند، بلکه امر به معروف و نهی از منکر با توجه به نکات زیر ضروری است:
اول آنکه انگیزه‌های معنوی در همه افراد به حدّی قوی نیست که آنها را در مسیر صلاح و هدایت قرار دهد و از منکرات باز دارد. بنابر این با «امر به معروف و نهی از منکر» رشد معنوی در افراد بوجود آمده تقویت می‌شود. از این رو «امر به معروف و نهی از منکر» نه تنها در مواردی به «اجبار»، فراریان از فضیلت را به این سو می‌کشد و افسار گسیختگان را مهار می‌کند، بلکه پرتو ایمان و نور معنویت را بر جان انسانهای پاک سرشت می‌تاباند و رسوبات هوا و هوس را از اعماق جان و فطرت آنها می‌زداید.

دوم آنکه «فرمان دادن دیگران به خوبیها» اعلام حمایت از نیکوکاران و تقویت جبهه مؤمنان» است و «بازداشتن از بدیها» بهترین مبارزه در جهت تضعیف جبهه «فاسقان» می‌باشد و به فرموده امیر مؤمنان (ع):
مَنْ امَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورِ الْمُؤمِنینَ وَ مَنْ نَهی عَنِ الْمُنْکَرِ ارْغَمِ انوُفَ الْفاسِقینَ ) نهج‌البلاغه، صبحی صالح، کلمات قصار، کلام 31)
آن کس که امر به معروف می‌کند، از مؤمنین پشتیبانی کرده و باعث اقتدار و دلگرمی آنها می‌شود، و هر کس که نهی از منکر می کند، بینی تبهکاران را به خاک می‌مالد.
در جامعه‌ای که امر به معروف و نهی از منکر زنده است، مؤمن در پیمودن راه حق احساس «تنهایی» نمی کند بلکه افراد زشتکار خود را در غربت و تنهایی می بینند و این احساس، عاملی برای رها کردن رفتار ناشایسته آنان خواهد بود.
در قرآن امر به معروف و نهی از منکر به عنوان ملاک امتیاز و برتری امت اسلامی، معرفی شده، فلاح و رستگاری را در گرو انجام این وظیفه دانسته است.
اهمیت این اصل ازآن جهت است که همه واجبات به واسطه آن تحقق پیدا می‌کند، همان طور که جلوگیری از مفاسد در جامعه به وسیله آن امکان پذیراست.
ضرورت امر به معروف و نهی ازمنکر:
1- برای اصلاح جامعه، تنها به انگیزه‌های معنوی اشخاص نمی توان بسنده کرد، زیرا بسیاری از افراد، از چنان بنیه ایمانی که بتوانند در مقابل عوامل فساد انگیز مقاومت کنند، بر خوردار نیستند.
2- هر چند رشد معنوی انسانها، برای «اقامه معروف و ریشه کن شدن منکر» بسیار مؤثر است، ولی به وجود آوردن چنین رشدی در جامعه، به امر به معروف و نهی از منکر بستگی دارد.
3- امر به معروف و نهی از منکر، ابراز حمایت جدّی از نیکوکاران است، همان طور که خود مبارزه‌ای در جهت تضعیف جبهه فاسقان نیز می‌باشد

‌امر به معروف و نهی از منکر در قرآن
محمد سروش

www.cnn.com